نقد اسطوره ای نمادِ «پری و باد» در «شاهنامۀ فردوسی» و رمان «پریباد» نوشتۀ «محمدعلی علومی»

Authors

  • آذر دانشگر هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
Abstract:

نقد اسطوره‌ای از آن نظر که با زمینه‌های متنوع و گوناگونی مانند: مردم‌شناسی، مطالعات تاریخ تمدن، ادیان، روان‌شناسی جمعی و روان‌شناسی یونگ و مطالعات کهن‌الگویی، مرتبط است؛ روی‌کردی میان رشته‌ای به حساب می‌آید. منتقد در این نقد به تحلیل و بررسی تمامی نشانه‌های کهن‌الگویی موجود در متن می‌پردازد که خودآگاه یا ناخودآگاه در آفرینش اثر ادبی، مؤثر بوده‌اند. با توجه به کاربرد این شیوه در شناخت ارزش‌های ناخودآگاهانۀ متن و تحلیل سطوح نمادین آن، به نظر می‌رسد متونی که حاوی نشانه‌های اسطوره‌ای هستند؛ برای تحلیل با این شیوه، قابلیت بیش‌تری دارند. از جملۀ این متون، رمان پریباد نوشتۀ محمدعلی علومی است. این رمان، سرشار از بن‌مایه‌های اسطوره‌ایست که مؤلف آن، خودآگاه یا ناخودآگاه به آن توجه کرده است. محقق در این مقاله بر آن است تا با روشی تحلیلی به بررسی اسطوره‌های شاخص این رمان هم‌چون اسطورۀ پری و باد و تطبیق آن با شاهنامۀ فردوسی بپردازد. بررسی‌های حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که این مفاهیم در شاهنامه به‌عنوان پیش‌متن، بیان شده است و نویسندۀ رمان سعی در خوانش دوبارۀ این اسطوره‌ها در رمان پریباد دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی رئالیسم جادویی در رمان پریباد (اثرمحمدعلی علومی)

«رئالیسم جادویی» یا «واقع‌گرایی جادویی» شیوه‌ای نو در داستان‌نویسی معاصر است که در آن، عنصر واقعیت و خیال درهم می‌آمیزد و اثری فوق انسانی را رقم می‌زند. در این گونه داستان‌ها عنصر واقعیت و خیال به گونه‌ای با هم ادغام می‌شود که به صورت طبیعی و باورپذیر برای مخاطب خود می‌شود. رئالیسم جادویی زیرمجموعۀ مکتب رئالیسم است و نمی‌توان آن را یک مکتب مستقل دانست؛ چراکه چارچوب مستقل و تازه‌ای ندارد و بسیار...

full text

فر در شاهنامه فردوسی و گرال در رمان های آرتوری : مطاله تطبیقی دو درونمایه اسطوره ای

در سال 1939 سر جهانگیر کویاجی چند مطالعه درباره‌ی شاهنامه به چاپ رساند و در این پژوهش ها درونمایه های حماسه‌ی فردوسی را رمان‌های آرتوری مقایسه کرد. از میان این درونمایه ها می‌ توان به مقایسه‌ی مفهوم فر یا فره در شاهنامه و گرال در رمان ‌های آرتوری اشاره کرد. درست است که میان این دو مفهوم تشابهات زیادی وجود دارد اما در عین حال بسیار متفاوت هستند. پس از مطالعه و واکاوی متون در می یابیم که باید جان...

full text

تحلیل نمادینگی عناصر خاک و باد در اساطیر و شاهنامة فردوسی براساس نقد اسطوره

در این جستار براساس نقد اسطوره شناختی به بررسی نمادینگی عناصر متضاد چهارگانه در اساطیر، به ویژه اسطوره های خاک و باد و مشاهدة تبلور آن در شاهنامة فردوسی پرداخته ایم. تجسم ضدیت جوهری و وحدت نهایی میان عناصر متضاد، از فرافکنی محتویات ناخودآگاه در موضوعات بیرونی، در جهت غلبه بر طبیعت منتج شده است که در این میان، هر آخشیج صاحب نقش هایی شده است که در اساطیر جهان، ازجمله شاهنامه عمومیت دارد. در اس...

full text

نماد شناسی اسطوره های آثار محمد محمدعلی

اسطوره در ذهن و زبان هر ملتی جای دارد و به شکل های مختلف به ظهور می رسد ، رویایی جمعی که به شکل باور در هر جامعه ای رواج می یابد و نهادینه می شود . عرصه رمان مناسب ترین عرصه برای ظهور اسطوره است ، به همین دلیل ، می توان به رمان از نگاه اسطوره ها نیز پرداخت . در این رساله به نماد شناسی اسطوره های آثار داستانی محمد محمدعلی ( م . 1327 ) پرداخته می شود . محمد علی از داستان نویسانی است که به طور ا...

15 صفحه اول

نقد تطبیقی اسطوره آفرینش در شاهنامه فردوسی و مهابهاراتای هندی

شباهت‌های فراوانی که در باورهای باستانی دینی و حماسی ایران و هند یافت می‌شود، نشانگر هم‌ریشه‌بودن فرهنگ و تمدن ایرانی و هندی است. بیشترین شباهت را میان ایران و هند می‌توان در حماسه مهابهاراتا و شاهنامه فردوسی یافت. حتی در آیین زردشت نیز شباهت‌هایی فراوان با آیین هندو به چشم می‌خورد. خوردن گیاه هوم و قربانی‌کردن‌ها همه به یکدیگر شباهت دارد. در دو حماسه ایرانی و هندی، بسیاری از شخصیت‌ها شبیه به ی...

full text

بررسی تناقض معنایی در «هزار و یک شب نو» و «پریباد» از محمّدعلی علومی

تناقض، یکی از شیوه‌های آشنایی‌زدایی هنری است که موجب برجسته‌سازی کلام می‌شود. این شگرد ادبی، از ویژگی‌های محوری در برخی آثار داستانی است. داستان‌نویسان با استفاده از شیوه‌های مختلف تناقض توانسته‌اند تمایز میان دنیای داستانی و واقعی را برهم بزنند و نوعی عدم قطعیت در داستان‌‌‌ ایجاد کنند. بهره‌گیری آگاهانه از این ویژگی، راه را بر قرائت‌های مألوف می‌بندد و به این طریق، خواننده را دچار حیرت و ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 14  issue 2

pages  95- 116

publication date 2019-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023